Bedingen van aanwas in het vizier van Vlabel
Vlabel is reeds enkele jaren in de weer om transferten tussen echtgenoten te belasten in de erfbelasting. Nu huwelijksvermogensrechtelijke transferten alsmede de gekruiste schenkingen tussen echtgenoten door de tussenkomst van Vlabel belastbaar zijn gemaakt, blijft er voor echtgenoten niet veel meer over dan bedingen van aanwas af te sluiten, vooral inzake roerende goederen. Volgens de voorafgaande beslissingen van Vlabel zijn dergelijke bedingen tussen echtgenoten geen schenking (onder opschortende voorwaarde van het vooroverlijden van de schenker), indien zowel de levensverwachting als de inbreng gelijkaardig zijn en op voorwaarde dat geen louter eventuele rechten worden toegekend.Op 29 januari ll. publiceerde Vlabel evenwel een gloednieuw standpunt over bedingen van aanwas. In dit standpunt worden de eisen voor een geldig beding van aanwas onder bezwarende titel (tussen echtgenoten) strenger gemaakt.
Het standpunt bevat echter zeer merkwaardige stellingen en onder meer:
-
De impliciete stelling dat elk beding van aanwas eenerfovereenkomst is;
-
De expliciete stelling dat de gelijkaardige levensverwachting beoordeeld wordt bij het sluiten van het contract én bij de “realisatie ervan”.
Ondertussen heeft Vlabel één en ander aangepast (zonder afzonderlijke publicatiedatum) in de hierna volgende bewoordingen:
-
"Er dient ook opgemerkt dat een beding van aanwas enkel aan de eisen van art. 1100/1, §3, BW (toekomstige wet) moet beantwoorden indien het als erfovereenkomst kwalificeert”;
-
“De gelijkaardigheid van de levensverwachting dient aanwezig te zijn bij het afsluiten van het beding. Het is evenwel mogelijk dat pas bij de realisatie van het beding blijkt dat bij het afsluiten van het beding niet aan deze voorwaarde was voldaan (zoals in de omstandigheid dat een van de partijen kort na het afsluiten van het beding is komen te overlijden en dat het een niet onverwacht overlijden betreft)”.
Andermaal moet worden vastgesteld dat er geen overgangsregeling is. Het ziet er dus naar uit dat de stengere regels van toepassing zullen zijn op bedingen van aanwas die in het verleden werden afgesloten. Deze retroactiviteit is een onaanvaardbare inbreuk op de rechtszekerheid en een miskenning van de door Vlabel gedane belofte om reeds opgezette planningen ongemoeid te laten.Hoe dan ook:
-
zij die reeds bedingen van aanwas hebben afgesloten doen er goed aan hun aanwascontract door een deskundige te laten nazien;
-
zij die het afsluiten van een beding van aanwas overwegen doen er goed aan rekening te houden met de nieuwe, strengere eisen.
Een meer uitvoerige commentaar volgt nog.
N. Geelhand de Merxem
(Standpunt nr. 17044 dd. 08.01.2018, “Bedingen van aanwas”, publ. 29.01.2018